فعالیت 2-1 صفحه ی 16

1- بله با استفاده از کشت دادن از انگشتان قبل وبعد از شست و شو با آب وصابون می توان این عقیده را تایید کرد

روش کار :

الف ) دو ظرف پتری دارای آگار غذایی تهیه کنید

ب ) در یک ظرف پتری را کنار شعله باز کنید وبدن این که دست های خود را بشویید نوک انگشتان یک دست را به مدت چند ثانیه به آرامی روی آگار غذایی تماس دهید ( آزمایش کنترل )

ج ) دست های خود را با آب وصابون خوب بشویید و مورد الف را در یک پتری دیگر تکرار کنید ( آزمایش اصلی )

د ) در ظرف ها را ببندید و روی آن ها نوع نمونه و تاریخ را یاداشت کنید

ه ) نمونه ها را به مدت 3-2 روز در دمای 37- 30 درجه سانتیگراد قرار دهید

در پایان مدت ذکر شده دو ظرف را با یکدیگر مقایسه کنید. در ظرف الف کلنی هایی در سطح آگار مشاهده می شود در صورتی که در ظرف ب وجود ندارد

2- افرادی که در تهیه ی مواد غذایی دخالت دارند باید دست های خود را بعد از استفاده از توالت با آب وصابون بشویند . از دستکش ماسک وکلاه و روپوش استفاده کنند و وسایل و ظروف مورد استفاده را به خوبی بشویند

3- بیماری هایی که دوره ی کمون طولانی دارند چون فرد مبتلا به بیماری واگیر در دوره ی کمون علائم بیماری را نشان نمی دهد بنابراین افراد در برخورد با وی احتیاط لازم را انجام نمی دهند پس هرچه دوره کمون یک بیماری طولانی تر باشد این امکان وجود دارد که شخص آلوده افراد بیشتری را آلوده ومبتلا کند

 فعالیت 3-1 صفحه 17

1- الف ) جهت تهیه سرم برای مبارزه با یک بیماری واگیردار نژاد خالصی از عامل بیماری زا را در محیط کشت مناسب پرورش می دهند . سپس آن را چند بار به جانوری مثل اسب تزریق می کنند . البته هر بار مقدار آن را افزایش می دهند . بعد از مدتی در بدن جانور مقدار زیادی پادتن جمع می شود . سپس در فواصل زمانی معین خون جانور را می گیرند سلول های خونی وپروتئین های خون به جزء پادتن مورد نظر را از آن جدا می کنند . مایع بدست آمده سرم یا پادتن آماده است.

کاربرد سرم : در مواقع اضطراری مثلا هنگام مارگزیدگی به شخص مارگزیده سره ( پادتن آماده ) ضد سم مار تزریق می کنند . سرم در درمان یا پیشگیری از برخی از بیماری های واگیر مصرف می شود . مثلا سرم ضد کزاز فقط برای پیشگیری از بروز بیماری استفاده می شود اما سرم ضد دیفتری هم برای پیشگیری و هم جهت درمان به کار می رود. سرم تا زمانی که پلاسموسیت های فرد بتوانند پادتن تولید کننداز بدن محافظت خواهد کرد.

ب ) زیرا در این ایمنی بدن فرد نقش فعالی در مبارزه با عوامل بیماری زا ندارد.

ج ) در اثر ورود واکسن به بدن سلول های خاطره ایجاد می شوند اما با تزریق سرم سلول های خاطره تولید نمی شوند.

د ) غیر فعال چون سیستم ایمنی جنین در ایجاد این پاتن نقشی ندارد.

2- تا سلول های خاطره و پادتن بیشتری تولید شود و کارایی لازم را در ایمنی بخشی داشته باشد.

3- پاسخ متنوع است . مثلا سرخجه سرخک آبله مرغان و....که علت مصونیت ممکن است واکسیناسیون یا ابتلا به بیماری و ایجاد سلول های خاطره و یا ایمنی طبیعی یا مادرزادی باشد

4- کودکان ما علیه هشت بیماری واکسینه می شوند که عبارتند از : سل- هپاتیت B- فلج اطفال- دیفتری –کزاز- سیاه سرفه- سرخک و اوریون

فعالت 4-1 صفحه 19

1- با استفاده از داروهایی که فعالیت دستگاه ایمنی را کاهش می دهند می توان میزان آنتی بادی ها و سلول های T  تحریک شده علیه سلول های خودی را نیز کاهش داد

2- دستگاه ایمنی ما معمولا به آنتی ژنی که شبیه به مولکول های سطح سلول های بدن باشد پاسخی نمی دهد اما اگر به دلایلی دستگاه ایمنی به این آنتی ژن پاسخ دهد منجر به بروز نوعی بیماری خود ایمنی می شود . ممکن است تعدادی از آنتی ژن های سطح این باکتری با مولکول های خودی تفاوت داشته باشد در این صورت در مقابله با این آنتی ژن پاسخ ایمنی مناسب به وجود می آید.

فعالیت 5-1 صفحات 20و 21

1- الف ) پاسخ ها متغیر است .

ب ) کهیر – گلودرد – دل به هم خوردگی – تهوع –خارشو اسهال

2- آلاینده های موجود در هوا  گرد وغبار  عفونت های تنفسی که در اثر ویروس های تنفسی مثلا سرماخوردگی و آنفلوآنزا ایجاد می شود و استرس های هیجانی ( فشارهای روحی ) می توانند موجب بروز آسم شوند. آسم به صورت حمله های تنگی نفس سرفه وخس خس سینه بروز می کند.

فعالیت 6-1 صفحات 22و23

1- در حال حاضر تنها راه مبارزه با ایدز پیشگیری از آن است .

بهترین راه های پیشگیری از ایدز عبارت است از :

الف ) پایبندی به اصول اخلاقی و خانوادگی و دوری از بی بند وباری و اعتیاد

ب ) عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران ( مسواک تیغ و.....)

ج ) استفاده از سرنگ و سوزن خال کوبی یک بار مصرف

د ) توجه به ضد عفونی همه جانبه هنگام سوراخ کردن گوش پانسمان زخم ها جراحی ها خدمات دندان پزشکی و تزریقات

ه ) تولید مطمئن خون و فراورده های خونی در داخل کشور

2- علایم ایدز حدود 50 تا 51 ماه بعد از آلودگی بروز می کند.

3- در این وضعیت لنفوسیت های T تولید نمی شوند و دفاع اختصاصی از نوع سلولی وجود ندارد . چنین فردی به ویژه در برابر سرطان و حمله ی ویروس ها و سایر میکروب های درون سلولی حساس تر از سایر افراد است.

پاسخ تفکرهای نقادانه فصل اول

تفکر نقادانه 1-1 صفحه 10

شاید تصور شما بر این باشد که داروهای تب بر در معالجه ی همه ی انواع تب تاثیر دارند در حالیکه هنگامیکه بدن به نوعی بیماری عفونی مبتلا شده است علت بیماری عفونت است و تب در واقع بیماری نیست بلکه راه حلی است که بدن در برابر عامل بیماریزا انتخاب کرده است. بنابراین باید بین علت ومعلول در بیماری ها ی عفونی تمایز قائل شد و استفاده از داروهای تب بر را راه مبارزه با بیماری به حساب نیاورند. بلکه باید به این نکته توجه داشت که تب بالا ممکن است بسیار خطرناک باشد که برای جلوگیری از خطرات آن باید تب را کاهش داد.

تفکر نقادانه 2-1 صفحه 23

تولید پادتن لازم به مقداری که بتوان آن ها را در بدن ردیابی و مشخص کرد چند هفته طول می کشد.

تفکر نقادانه 3-1 صفحه 24و 25

1- الف ) ممکن است به گروه شاهد آب سرم فیزیولوژیک و یا مواد تزریق کردنی فاقد آنتی ژن تزریق شده باشد

ب ) باید نتایج آزمایش با گروه شاهد مقایسه شود تا اثر واکسن بهتر مشخص شود

ج ) افزایش موارد بیماری مالاریا نشان دهنده ی افزایش تعداد پشه های مالاریاست

2- الف ) با توجه به این که تعدادافراد تیمار شده متفاوت است این امر انجام مقایسه را امکان پذیر می نماید

ب ) بیش ترین تفاوت بین افراد واکسینه شده وگروه شاهد مربوط به این گروه سنی است.

ج) احتمالا افراد این گروه کمتر در معرض ابتلا به مالاریا بوده اند

پاسخ فعالیت های فصل دوم

فعالت 1-2 صفحه 29

این فعالیت توسط دانش آموز انجام شود

فعالیت 2-2 صفحه 30

نورون های حسی دندریت بلن دارند ومعمولا یک قطبی هستند ( خروج آکسون و دندریت از یک نقطه ی جسم سلولبی )

نورون های حرکتی آکسون دراز دارند ومعمولا چند قطبی هستند ( خروج دندریت ها و آکسون از چند نقطه جسم سلولی ) بر اساس شکل معمولا نورون های رابط کوتاه تر اما پر انشعاب تر هستند . ساختار نورون با کاری که انجام می دهد متناسب است.

فعالیت 3-2 صفحه 46

بصورت عملی در کلاس انجام شود

فعالیت 4-2 صفحه 48

1- مرکز انعکاس نخاعی نخاع است در حالیکه مرکز حرکات ارادی مغز است بنابراین پیام های عصبی در انعکاس نخاعی مسیر کوتاه تری را طی می کنند . از سوی دیگر تعداد نورون های دخیل در انعکاس نخاعی از حرکات ارادی کم تر است.

2- انعکاس ها معمولا پیش از آنکه مغز از خطر آگاه شود رخ می دهند . بنابراین با پاسخ بسیار سریع به محرک هایی که می توانند بالقوه آسیب رسان باشند موجب حفظ بقای موجود زنده و جلوگیری از آسیب رسیدن به او می شوند

3- نیمکره های مخ ماهی نسبت به سایر بخش های مغز کوچک بوده و فاقد چین خوردگی هستند در حالیکه در انسان نیمکره های مخ بیش ترین بخش مغز را تشکیل داده و واجد چین خوردگی های فراوان هستند.

بزرگتر بودن لوب های بویایی ماهی در مقایسه با انسان اهمیت زیاد حس بویایی را در ماهی نشان می دهد . ماهی ها برای یافتن غذا جفت و حتی فرار از دشمنان از حس بویایی خود استفاده می کنند.

فعالیت 5-2 صفحات50و51

تشریح مغز بطور عملی انجام شود

پاسخ فعالیت های فصل سوم

فعالیت 1-3 صفحه 58

1- نوک انگشتان

2- وجود گیرنده های لمسی بیشتر . بعضی از قسمت های پوست گیرنده بیشتری دارند . برای مثال در لب ها و نوک انگشتان تعداد گیرنده های لمسی بیشتر بوده و این گیرنده ها نزدیکتر به هم قرار دارند . بنابراین در این نقاط تشخیص دو نقطه بسیار نزدیک به هم آسان تر است . اما در پشت بدن گیرنده ها چند میلیمتر از هم فاصله دارند و ممکن است دو نقطه تماس یک نقطه احساس شود

فعالیت 2-3 صفحه ی 61

الف ) بخشی از شبکیه که نقطه کور نامیده می شود و محل خروج عصب بینایی است به نور حساس نیست.

ب ) در این نقطه هیچ گیرنده ی نوری ( استوانه ای یا مخروطی ) وجود ندارد.

فعالیت 3-3 صفحات61و62

الف ) صلبیه سفید رنگ محکم و ضخیم است مشیمیه به رنگ آبی و سیاه است . شبکیه پرده ای نازک و تقریبا بی رنگ است.

ب ) زلالیه رقیق است در حالیکه زجاجیه حالت ژله ای دارد .

فعالیت 4-3 صفحه 66

1- بله مناطق مشخص شده در شکل مح تجمع گیرنده های حساس به یک مزه ی خاص هستند

2- برای اینکه موادی که میله را با مزه های دیگر آغشته کرده است پاک شود و آزمایش دچار اختلال نشود

پاسخ فعالیت های فصل چهارم

فعالیت 1-4 صفحه 92

این فعالیت بیانگر اهمیت خوردن صبحانه ( که معمولا نوجوانان از آن گریزان هستند ) می باشد . کاهش قند خون ( هیپو گلیسمی ) اغلب در سالهای نوجوانی که تغییرات هورمونی سریع است ایجاد می شود . هیپو گلیسمی خفیف نسبتا شایع است

1- حدود 5 تا 10 دقیقه

2- غذای شامل بیسکویت  شیر وموز

3- خوردن شش وعده غذا در روز کمک می کند تا قند خون در سطح ثابتی باقی بماند . کم بودن قنده ای ساده در وعده غذایی نیز تولید انسولین را کاهش داده و سطح گلوکز خون را در حد مناسبی نگه می دارد.

فعالیت 2-4 صفحه 94

1- A چون میزان گلوکز خون آن رو به کاهش گذاشته است .

2- B چون میزان گلوکز خون آن پس از آغاز آزمایش افزایش یافته است

3- C چون میزان گلوکز خون آن در طول اجرای آزمایش ثابت مانده است

فعالیت 3-4 صفحه 94

1- A انسولین خون را کاهش می دهد.

2- B گلوکاگون قند خون را افزایش می دهد.

3-C قند خون در حد ثابتی باقی مانده است .

پاسخ تفکر نقادانه فصل چهارم

تفکر نقادانه 1-4 صفحه 94

خیر . هورمون های بخش قشری و مرکزی غدد فوق کلیه هر دو در پاسخ به تنش ترشح می شوند. اما هورمون های بخش قشری فوق کلیه سبب ایجاد پاسخ آهسته تر و طولانی تر می شوند

پاسخ فعالیت های فصل پنجم

فعالیت 1-5 صفحه 108

بطور عملی انجام شود

پاسخ سوال تجزیه و تحلیل

مواد چسبنده به میله همزن شفاف چسبناک و حالت کشسان دارند.

پاسخ فعالیت های فصل ششم

فعالیت 1-6 صفحه ی 123

حذف : در این مورد بخشی از ماده وراثتی از دست می رود بنابراین از ذخیره اطلاعات وراثتی کاسته می شود وصدمات شدیدی به سلول وارد می گردد به ویژه اگر هر دو کروموزوم همتا در یک نقطه دچار حذف شوند یا اینکه حذف کل کروموزوم را در برگیرد.

جابه جایی : در این جهش ماده ی وراثتی کم نمی شود اما از آن جا که ژن در جای اصلی خود نیست ممکن است نتواند کار خود را به درستی انجام دهد . علاوه بر این گاهی ژن در وسط ژن دیگری قرار می گیرد که این نوع جابه جایی به از بین رفتن فعالیت ژن دوم نیز منجر می شود

مضاعف شدن : اضافه شدن بخشی از اطلاعات ژنتیک پیامد این نوع جهش است . هرگونه تغییر در ماده ی ژنتیک برای سلول مضر است ( مثل سندرم داون ) ممکن است بخشی از یک ژن مضاعف شود که در این صورت پروتئین ساخته شده کارآمد نخواهد بود.

واژگونی : سبب به هم خوردن توالی نوکلئوتیدها ودر نتیجه فعالیت ژن می شود.

فعالیت  3-6 صفحه 133

1- با توجه به تعداد زیاد کروموزوم هادر سلول های یوکاریوتیس شانس این که هردو سلولمجموعه کامل از کروموزوم را دریافت کنند توسط میتوز افزایش می یابد.

2- جسم گلژی شبکه ی آندوپلاسمی ریبوزوم واکوئل لیزوزوم

3- بیشتر سلول های عصبی همیشه در G1 باقی می مانند و نقاط وارسی اجازه ی عبور آن ها را به مرحله ی بعدی نمی دهد. از آن جا که این سلول ها وارد میتوز نمی شوند هیچ سلولی جانشین سلول های آسیب دیده نخواهد شد.

فعالیت 4-6 صفحه 133و 134

تجزیه وتحلیل و نتیجه گیری

1- هسته ی سلولیهایی که دانش آموزان ساخته اند باید همانطوری باشد که در سلول مادر بوده است . با این تفاوت که کروموزوم ها در سلول مادر درست قبل از میتوز همانند سازی می کنند و دو کروماتیدی هستند.

2- پاسخ ها متفاوت است . ممکن است دانش آموزان به این نکته اشاره کند که در مدل خود تغییرات کروموزوم ها را طی تقسیم نشان نداده اند

3- ژن هایی که در سلول های حاصل از میتوز یافت می شوند شبیه همان ژن های هستند که در سلول مادر یافت می شود . کروموزوم ها قبل از تقسیم سلول همانند سازی می کنند ویک نسخه از هر ژن به یکی از سلو ل های جدید می رود

4- پاسخ متفاوت است . باید به حفظ عد کروموزومی و محتوای ژنتیک طی میتوز توجه نمود

5- پاسخ ها متفاوت است مثلا اگر DNA قبل از میتوز همانند سازی نمی کرد چه می شد

پاسخ تفکر نقادانه فصل ششم

تفکر نقادانه 1-6 صفحه 124

 دانش آموزان باید مخالف باشند از آنجا که گامت هاپلوئید است فقط یک دست کروموزوم دارند و در هر دست کروموزوم نیز فقط یکی از دو کروموزوم همتا یافت می شود.

فعالیت 1- 7 صفحه ی 143

بله – از آنجائیکه تخمک ها در دوران جنینی ساخته می شوند با افزایش سن فرصت آسیب های وارده به تخمک ها نیز بیشتر فراهم می شود. امروزه ققویا پیشنهاد می شود وقتی که پس از 34 سالگی فرزند دار می شوند تا قبل از هفته نهم بارداری آزمایش تشخیص پیش از تولد نشانگانداون را انجام دهند.

فعالیت 2- 7 صفحات 145و 146

باید دقت نمود که هنگام کار با میکروسکوپ و اسلایدها ی شیشه ای مخمر را به درستی بین تیغ و تیغک شیشه ای قرار دهند و هواگیری کنند